สภาพสังคม

 การศึกษา
  จังหวัดมุกดาหารมีสถานศึกษา จำนวน 300 แห่ง จำแนกตามสังกัดออกเป็น สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามุกดาหาร 273 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการบริหารการศึกษาเอกชน 9 แห่ง สังกัดสำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ 2 แห่ง สังกัดสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 8 แห่ง สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ 1 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา 1 แห่ง สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา 2 แห่ง สังกัดสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ 2 แห่ง สังกัดเทศบาลเมืองมุกดาหาร 2 แห่ง มีนักเรียน/นักศึกษาตั้งแต่ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจนถึงระดับ ปวส. หรือเทียบเท่า จำนวน 74,153 คน และมีครูผู้สอน จำนวน 3,927 คน อัตราเฉลี่ยนักเรียนต่อครูเท่ากับ 19:1




จำนวนสถานศึกษา ครูและนักเรียน ในปีการศึกษา 2551
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามุกดาหาร (แยกรายอำเภอ)
สถานศึกษา
(แห่ง / ศูนย์)
นักเรียน
(คน)
ครูผู้สอน
(คน)
นักเรียน : ครู
อ.เมืองมุกดาหาร
89
22,778
1,258
18:1
อ.คำชะอี
39
7,334
464
16:1
อ.ดอนตาล
39
7,833
435
18:1
อ.นิคมคำสร้อย
38
7,410
435
17:1
อ.ดงหลวง
30
5,812
342
17:1
อ.หว้านใหญ่
16
2,803
181
16:1
อ.หนองสูง
22
3,456
262
13:1
รวม
273
57,426
3,377
17:1
สังกัดสำนักงานคณะกรรมการบริหารการศึกษาเอกชน
- รร.เซนต์ยอแซฟมุกดาหาร
1
1,580
61
26:1
- รร.ท่านพระสารีบุตร
1
398
15
27:1
- รร.อนุบาลบ้านเด็ก
1
155
9
17:1
- รร.อนุบาลสุพร
1
66
3
22:1
- รร.อนุบาลคำชะอี
1
88
3
29:1
- รร.อนุบาลยศวดีนิคมคำสร้อย
1
110
4
28:1
- รร.เทคโนโลยีมุกดาหาร
1
1,213
33
37:1
- รร.เทคโนโลยีบริหารธุรกิจรักไทย
1
412
19
22:1
- รร.เทคโนโลยีพณิชยการดงหลวง
1
474
10
47:1
รวม
9
4,496
157
29:1
สังกัดสำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ 
- รร.โสตศึกษามุกดาหาร
1
270
41
7:1
- ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดมุกดาหาร
1
172
7
25:1
รวม
2
442
48
9:1
สังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิกา
- สนง.ส่งเสริมการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดมุกดาหาร 1 แห่ง
- สนง.ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ 7 แห่ง

8

6,811

116

59:1
รวม
8
6,811
116
59:1
สังกัดสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
-รร.ตำรวจตระเวนชายแดนการท่าอากาศยานแห่งประเทศไทยฯ
1
181
18
10:1
รวม
1
181
18
10:1
สังกัดสำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา
- วิทยาลัยชุมชนมุกดาหาร
1
873
26
34:1
สังกัดสำนักงานคณะกรรมการอาชีวศึกษา
- วิทยาลัยการอาชีพนวมินทราชินีมุกดาหาร
1
2,281
91
25:1
- วิทยาลัยการอาชีพนิคมคำสร้อย
1
545
34
16:1
รวม
2
2,826
125
23:1
สังกัดสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ 
- รร.วัดศรีบุญเรืองวิทยา
1
152
11
14:1
- รร.วัดสว่างอารมณ์วิทยา
1
37
5
7.4:1
รวม
2
189
16
12:1
สังกัดเทศบาลเมืองมุกดาหาร
- รร.ทีโอเอวิทยา (เทศบาล 1 วัดคำสายทอง)18174120:1
- รร.เทศบาล 2192331:1
รวม29094421:1
รวมทุกสังกัด30074,1533,92719:1




 ศาสนา
  ศาสนา จังหวัดมุกดาหาร มีผู้นับถือศาสนาพุทธ คิดเป็นร้อยละ 96.80 ศาสนาอิสลาม ร้อยละ 0.2 ศาสนาคริสต์ ร้อยละ 3 และมีศาสนสถานแยกได้ ดังนี้
     ศาสนาพุทธ มีวัดในพระพุทธศาสนา จำนวน 164 แห่ง สำนักสงฆ์ 168 แห่ง และที่พักสงฆ์ 215 แห่ง
     
ศาสนาคริสต์ มีโบสถ์คริสต์ 9 แห่ง
     ศาสนาอิสลาม มีมัสยิด 1 แห่ง


 ศิลปวัฒนธรรมและประเพณี
   ประชาชนจังหวัดมุกดาหาร ยึดมั่นและสืบทอดประเพณีวัฒนธรรมอย่างเหนียวแน่นและต่อเนื่อง คนมุกดาหารเป็นคนใจดี กิริยามารยาท อ่อนน้อมถ่อมตน และเอื้อเฟื้อ ซึ่งกันและกัน ซึ่งจากหลักฐานที่ได้รวบรวมไว้มีปรากฏถึง 8 ชนเผ่า ดังคำขวัญของมุกดาหาร ตอนหนึ่งว่า “แปดเผ่าชนพื้นเมือง” อันได้แก่ เผ่าชาวไทยอีสาน ชาวผู้ไท ชาวไทยข่า (บรู) ชาวไทยกระโซ่ ชาวไทยกะเลิง ชาวไทยแสก ชาวไทยย้อ และชาวไทยกุลา
   ชาวมุกดาหารส่วนใหญ่ นับถือศาสนาพุทธ มีขนบธรรมเนียมประเพณีที่สำคัญ และยังคงถือปฏิบัติสืบต่อกันมา คือ ฮีตสิบสอง ครองสิบสี่” และยังคงมีวัฒนธรรม ประเพณีของชนเผ่าที่ควรอนุรักษ์ ฟื้นฟู และยังคงมีอยู่ในปัจจุบัน เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว คือ ประเพณีปิดบ้าน ประเพณีส่วงเฮือ ประเพณีแห่กัณฑ์หลอน พิธีกรรมโซ่ถั่งบั้ง พิธีเหยา พิธีบายศรีสู่ขวัญ การรำเต้ยหัวดอนตาล การรำวงภูไท การลำผญา เป็นต้น
   งานประเพณีที่สำคัญของจังหวัดมุกดาหาร ได้แก่ งานประเพณีแข่งเรือออกพรรษา ระหว่างจังหวัดมุกดาหารกับแขวงสะหวันนะเขต จัดขึ้นในวันขึ้น 13 – 15 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี งานกาชาดและงานประจำปีจังหวัดมุกดาหาร จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงเดือนธันวาคม


 การสาธารณสุข
   จังหวัดมุกดาหารมีจำนวนสถานบริการทางด้านสาธารณสุขของรัฐ/เอกชน ทั้งสิ้น 86 แห่ง แยกเป็น โรงพยาบาลรัฐ 7 แห่ง โรงพยาบาลเอกชน 1 แห่ง และสถานีอนามัย 78 แห่ง จำนวนบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข จำแนกได้ดังนี้ แพทย์ 44 คน ทันตแพทย์ 22 คน เภสัชกร 32 คน พยาบาล 506 คน เจ้าหน้าที่สาธารสุขชุมชน 272 คน และมีจำนวนเตียงผู้ป่วยทุกโรงพยาบาล รวม 600 เตียง
   อัตราส่วนประชากร 7,752.23 คนต่อแพทย์ 1 คน อัตราส่วนประชากร 15,504.45 คนต่อทันตแพทย์ 1 คน อัตราส่วนประชากร 10,659.31 คนต่อเภสัชกร 1 คน อัตราส่วนประชากร 674.11 คนต่อพยาบาล 1 คน